
Xiisadda sii kordhaysa ee u dhaxeysa Ethiopia iyo Eritrea ayaa sare u qaaday cabsida laga qabo dagaal cusub oo ka qarxa Geeska Afrika, taasoo la filayo inay keento musiibo bani’aadannimo oo kale, sida ay ka digeen saraakiil goboleed.
Haddii dagaal toos ah dhaco, waxaa dhabar-jab weyn ku noqon doona heshiiskii nabadeed ee taariikhiga ahaa ee ay gaareen labada dal sanadkii 2018, kaasoo Ra’iisul Wasaare Abiy Ahmed uu ku helay Abaalmarinta Nabadda ee Nobel sanadkii 2019.
“Waqti kasta waxaa qarxi kara dagaal dhex mara Ethiopia iyo Eritrea,” ayuu qoray General Tsadkan Gebretensae, oo ah madaxweyne ku-xigeenka maamulka KMG ee Tigray, isagoo ka digay in xaaladda ay marayso meel halis ah.
Dagaalkii Tigray ee u dhexeeyay 2020-2022 wuxuu sababay dhimashada boqolaal kun oo qof. Hadda, cabsi laga qabo dagaal cusub ayaa soo xoogeysatay kadib markii TPLF ay u kala jabtay laba garab sanadkii hore—mid taageero ka hela dowladda federaalka Ethiopia iyo mid kasoo horjeeda.
Mucaaradka oo la wareegay Adigrat
Talaadadii, garabka mucaaradka ah ee kasoo horjeeda maamulka Tigray ayaa la wareegay magalada Adigrat, taasoo sii kicisay xiisaddii hore u taagnayd.
Hoggaamiyaha maamulka KMG ee Tigray, Getachew Reda, ayaa dowladda Ethiopia ka codsaday gargaar ciidan, isagoo ka digay in shacabka Tigray ay mar kale noqon karaan dhibbanayaal dagaal aysan rabin.
Dowladda Ethiopia weli kama aysan hadlin xiisadda sii xumaanaysa, halka Eritrea ay dhankeeda u aragto arrinta mid khatar ku ah amnigeeda.
Ururka xuquuqda aadanaha ee Human Rights Concern – Eritrea ayaa sheegay in Eritrea ay bilowday abaabul ciidan ballaaran, halka Ethiopia ay ciidamo u dirtay xadka Eritrea, sida ay xaqiijiyeen ilo diblomaasiyadeed.
Xiriirka Ethiopia iyo Eritrea – Marba dhinac u janjeera
Xiriirka labada dal wuxuu muddo dheer ahaa mid murugsan:
🔹 Eritrea waxay ka go’day Ethiopia sanadkii 1993 kadib dagaal 30 sano socday.
🔹 1998-2000, dagaal xuduudeed ayaa dhex maray labada dal.
🔹 2018, Abiy Ahmed iyo Isaias Afwerki waxay saxiixeen heshiis nabadeed, balse xiriirka ayaa mar kale xumaaday.
🔹 2023, Abiy Ahmed wuxuu sheegay in Ethiopia ay xaq u leedahay marin badeed, taasoo sare u qaaday xiisadda.
🔹 2024, Eritrea waxay heshiis amni la saxiixatay Masar iyo Soomaaliya, arrin loo fasiray in ay Ethiopia uga hortagayso qorshayaasheeda ballaarinta.
Dagaal hor leh maka dhex qarxi doonaa Ethiopia iyo Eritrea?
Diblomaasiyiinta hore ee Mareykanka iyo Midowga Yurub, Payton Knopf iyo Alexander Rondos, ayaa maqaal ay u qoreen majaladda Foreign Policy ku sheegay in dagaal cusub uu dhici karo Ethiopia iyo Eritrea mar kasta.
“Xaaladda siyaasadeed iyo tan amni ee Tigray waxay u muuqataa dab qabooban oo kaliya sugaya in la shido,” ayay qoreen.
Hadda, caalamka ayaa si dhow ula soconaya xiisadda sii xoogeysaneysa, iyadoo la is weydiinayo haddii dadaallo diblomaasiyadeed lagu xakameyn karo khatarta dagaalka ama haddii gobolka uu markale ku sii socdo jahwareer dagaal oo kale.
📌 Wararka24 – Xog rasmi ah & Faahfaahin degdeg ah